"Suwalska" "Szynka delikatesowa" Pachnie i smakuje jak jedzenie dla psów w puszce Dlatego zapytałem mojego psa co o tym myśli, powiedział że pedigriee jest lepsze. Dyskusja na tematy różne napisane 04 08 2010 14:10 236. 25, 79 zł. Gwarancja najniższej ceny. 33,90 zł z dostawą. Produkt: Regionalne i lokalne uwarunkowania późnovistuliańskiej depozycji eolicznej w środkowej części europejskiego pasa piaszczystego Paweł Zieliński. dostawa dzisiaj do 10 miast. Wypróbuj przepis z serem i szynką jak z PRL-u. Popularny korzeń dodaje ostrego smaku Grzanki jaśniepańskie są zainspirowane przepisem pochodzącym z książki „Obiady u Kowalskich” Jadwigi Kłossowskiej wydanej w 1984 roku. Autorka przepisu zachęcała, aby grzanki podawać razem z kieliszkiem czerwonego wina. W tym krótkim i Składniki: szynka drobiowa, pietruszka, groszek zielony, majonez, jajka, jogurt, kukurydza, marchewka, makaron ryżowy, ogórki konserwowe, pieczarki marynowane, por 159, 00 zł. (44,17 zł/kg) zapłać później z. sprawdź. 167,99 zł z dostawą. Produkt: W kawałku U Schabińskiej Wędliny Regionalne 3600 g. dostawa do śr. 8 lis. 23 osoby kupiły. dodaj do koszyka. W PRL najlepsze robiono w Zakładach Mięsnych w Rybniku. Zobacz archiwalne zdjęcia z lat 70 i 80. Aleksander Król. 12 kwietnia 2020, 10:42 Święta pachną szynką i wędlinami. Można wyrabiać w misie miksera na wolnych obrotach. Rozklejenie mięsa jest podstawowym warunkiem, żeby szynka się nie rozpadała w czasie krojenia. Uczulam Państwa - jest to bardzo ważne. Miskę przykryć i wstawić na noc do lodówki. TrdzXhJ. publiczna Świątynia luksusu w siermiężnych czasach – Pewex. (fot. domena publiczna).Szynka konserwowa, kawa naturalna, a nawet piwo w puszce. Niezwykłe rarytasy były na wyciągnięcie ręki. Ale tylko dla tych, którzy, fatygując się do Peweksu, nieśli w portfelu (właściwie: przedsiębiorstwo eksportu wewnętrznego „Pewex ”) to utworzone na początku lat 70. państwowe przedsiębiorstwo handlowe prowadzące detaliczną sprzedaż towarów importowanych. Z czasem zaczęło ono handlować także deficytowymi towarami produkcji odbywała się za dewizy oraz za emitowane od 1 stycznia 1960 przez bank Pekao tzw. Bony towarowe, które odgrywały rolę krajowego odpowiednika dolarów amerykańskich (czarnorynkowy kurs dolara wynosił w końcu lat 60. ok. 70 zł i pod wpływem inflacji wzrósł do 130 zł w 1978 roku, do 380 zł w 1982 roku, do 2400 zł w 1988 roku oraz do 7450 zł w 1989 roku). Argument za wyższością kapitalizmu?Sklepy Peweksu, podobnie jak innej firmy zajmującej się tzw. „eksportem wewnętrznym” – Baltony, stanowiły dla wielu Polaków swoiste okno wystawowe Zachodu, wzbudzając zachwyt oferowanymi czy też raczej „eksponowanymi” tam, a dostępnymi dla zwykłych śmiertelników jedynie w wyjątkowych okazjach, rarytasami w rodzaju szynki konserwowej, kawy naturalnej czy piwa w Maria Różański, lic. CC BY Reklama Pewexu na Wydziale Filologicznym UŁ, ul. Sienkiewicza 21 w Łodzi (fot. Krzysztof Maria Różański, lic. CC BY że wystawy sklepów dewizowych stanowiły w gruncie rzeczy sugestywny argument na rzecz tezy o wyższości kapitalizmu nad socjalizmem, władze nie zrezygnowały z utrzymywania tego typu placówek handlowych, traktując je (zwłaszcza pod koniec lat 70. oraz w latach 80.) jako istotne źródło dopływu deficytowych Peweksu utraciły rację bytu wraz z wprowadzeniem w marcu 1989 nowego prawa dewizowego, legalizującego handel opozycyjna za PRL-u o Peweksie„«Pewex» to jeden z dziwolągów funkcjonowania pieniądza w rozwiniętym społeczeństwie socjalistycznym. Ma on swoich pobratymców prawie we wszystkich krajach demokracji ludowej z ZSRR włącznie, ale ze względu na nasze większe otwarcie na Zachód (co samo w sobie oczywiście jest zjawiskiem pozytywnym) działalność jego przybrała tutaj nie spotykane gdzie indziej lic. CC BY-SA Łódzki mural z reklamą Pewexu (fot. Przykuta, lic. CC BY-SA nie tylko towary pochodzenia zagranicznego, co byłoby jeszcze jako tako zrozumiałe, ale coraz więcej produktów polskich można otrzymać tylko via tzw. eksport wewnętrzny. Okres oczekiwania w spółdzielniach na mieszkanie wydłuża się, ale za dolary dostaniesz klucze nieomal natychmiast. Jeśli zaś nie doczekasz mieszkania, twoja rodzina może ci postawić nagrobek za walutę – inaczej będziesz czekał dwa, trzy lata. […]Zupełne horrendum to sprzedaż poprzez placówki «Pewexu» środków niezbędnych do rozwoju gospodarczego, np. hodowli. Obiegła Polskę anegdotka o chłopie, który chciał sprzedawać kartofle za dolary. Oburzeni klienci wołają milicjanta, na co chłop: «A za co ja inaczej kupię ciągnik, węgiel, cement na budowę chlewni?»”.(W. Jasiński [Jerzy Zieleński], O głupim dowcipie, który zrobiono Ludwikowi Waryńskiemu, „Zapis” 1978, nr 5, s. 145).Źródło:Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce obraz życia w komunistycznej Polsce PRL ciekawostki Najważniejsze informacje i ciekawostki o PRL-u, które musisz poznać. Jak wyglądało życie w PRL-u? Początki PRL-u 1) Polska Rzeczpospolita Ludowa, czyli PRL, to oficjalna nazwa państwa polskiego, obejmująca lata 1952-1989. 2) W 1944 roku w Moskwie powstał Manifest PKWN, według którego jedyną prawowitą władzą na terenach wyzwolonych jest Krajowa Rada Narodowa. Oficjalnie nowa konstytucja i nowe władze powstały w Polsce. Tak naprawdę wszystko zostało przygotowane w Rosji i musiało odbywać się za zgodą władz ZSRR. Przez wiele kolejnych lat na terenie Polski przebywały radzieckie jednostki wojskowe, które wraz z aparatem socjalistycznej władzy (wojsko, policja) pilnowały, aby wszystko co działo się w Polsce, było podporządkowane władzom radzieckim (sowieckim). 3) Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, czyli KC PZPR, założony w 1948 roku, był najważniejszą władzą partii rządzącej. Sekretarzami (czyli przywódcami) PZPR byli, min. Bolesław Bierut, Władysław Gomułka, Edward Gierek i Wojciech Jaruzelski. Były jeszcze dwie inne małe partie, co miało sprawiać wrażenie, że jest pluralizm. Wszyscy jednak wiedzieli, że liczy się tylko PZPR. 4) Plan sześcioletni 1950-1955 zakładał wzmocnienie gospodarcze i obronne kraju. Priorytetem był rozwój przemysłu ciężkiego na wzór ZSRR i likwidacja przejawów szeroko pojętego kapitalizmu. Wszechobecne hasła propagandowe przypominały Polakom o roli PZPR w ich życiu Praca w PRL-u. Przodownicy pracy 5) Włodzimierz Lenin powiedział: „Kto nie pracuje, ten nie je”. Peerelowscy decydenci wzięli sobie do serca te słowa, dlatego od 1950 roku władze wprowadziły nakaz pracy. Za opuszczenie stanowiska pracy, groziła kara pozbawienia wolności do 6 miesięcy lub grzywna 250 tys. (ówczesnych) złotych. W latach 80-ych, gdy system socjalistyczny był coraz mniej wydolny, nie karano już bezrobotnych. 6) Przodownik pracy w PRL-u był osobą, która wykonywała słynne 300% normy za tę samą stawkę, co inni. Partia posługiwała się propagandą i manipulacją, aby podsycić ducha współzawodnictwa. Dla przodowników pracy przewidziane były medale. Najlepsi mogli też otrzymać radio, motocykl, samochód, a nawet mieszkanie. Takie hasło wita odwiedzających muzeum PRL-u w Rudzie Śląskiej. PRL ciekawostki 7) Najsłynniejsi przodownicy pracy, to Piotr Ożański – murarz, Wanda Gościmińska – włókniarka z Łodzi oraz Anna Walentynowicz. Na cześć przodowników śpiewano pochwalne pieśni i tworzono poezję, tworzoną przez socjalistycznych twórców. Być może niektórzy z nich wierzyli, że socjalizm jest systemem lepszym niż „zgniły kapitalizm”. 8) Wielkim świętem w PRL-u było Święto Pracy. 1 Maja we wszystkich miastach odbywały się tłumne pochody z transparentami. Hasła na transparentach wychwalały socjalistyczną władzę. Pochody maszerowały przed zamontowanymi specjalnie na ten dzień trybunami, na których znajdowali się przedstawiciele władzy. Aby zachęcić obywateli do pochodów pierwszomajowych, zaraz po nich na ulicach pojawiały się samochody ciężarowe, z których sprzedawano atrakcyjne towary, głównie spożywcze. Na przykład rzadko spotykane w sklepach rodzaje słodyczy oraz cukier i papier toaletowy. Życie w PRL-u 9) Ważną rolę w życiu mieszkańców socjalistycznej Polski odgrywał kościół katolicki. Mimo indoktrynacji umysłów Polaków, ponad 90% wciąż wierzyło w Boga i zdecydowana większość co niedzielę chodziła do kościoła na mszę. Wiele osób przystępowało do komunii świętej. Ważną rolę w codziennym życiu wielu Polaków pełniły święta – Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz inne święta kościelne. 10) Obywatele socjalistycznej Polski niezwykle rzadko mieli okazję podróżować za granicę, a już szczególnie za „żelazną kurtynę” czyli do krajów kapitalistycznych. Otrzymanie paszportu było często nagrodą za służenie władzy. Po powrocie zza granicy, paszport należało oddać. Nie można go było trzymać w swoim domu, jak obecnie i wyjechać poza Polskę, kiedy się chciało. W części przypadków otrzymanie paszportu wiązało się z zostaniem szpiegiem. Po powrocie należało zdać na piśmie specjalne sprawozdanie. 11) W PRL-u nagminne było nadużywanie alkoholu. Piło się dużo i przy każdej okazji. Nałogi i bieda sprawiły, że w 1981 roku, Polska była na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o zgony na gruźlicę. 12) W PRL-u organizowano co roku kilka festiwali piosenki. Najpopularniejsze z nich, to Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu, Festiwal Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze, Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie. Był też Festiwal Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu, organizowany w wakacje. Od 1970 r. organizowano festiwal w Jarocinie – Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji. Festiwal w Jarocinie dawał młodym ludziom wolność, której byli spragnieni w komunizmie. Kasety nagrywane magnetofonami kasetowymi z tych koncertów pożyczano potem sobie nawzajem, choć jakoś amatorskich nagrań była fatalna. 13) Zapracowani rodzice często nie mieli czasu dla dzieci. Maluchy już od pierwszej klasy (a od 1977 r. od zerówki) na lekcje do szkoły chodziły same lub ze starszym rodzeństwem. Mało kto chodził na dodatkowe zajęcia pozaszkolne. Po lekcjach dzieci bawiły się na podwórku, a dorośli często nie ingerowali w te zabawy. Oczywiście były też w miarę normalne rodziny, jednak życie w PRL-u nie było różowe. Typowe sprzęty w polskich domach okresu PRL-u Zakupy w PRL-u 14) Zwykli Polacy przez niemal cały okres trwania komunizmu cierpieli na brak papieru toaletowego. W 1988 roku telewizja poinformowała, że rocznie produkuje się 7 rolek papieru toaletowego na jedną osobę. 15) W latach 80-tych brakowało nie tylko papieru toaletowego. Naród cierpiał na chroniczne braki żywności. Zakup określonej ilości żywności można było kupić na kartki, które wydawała władza. Oczywiście wraz z oddaniem fragmentu kartki, za kupowany produkt należało zapłacić. Kartki można było zrealizować tylko w miejscu swojego zamieszkania, a nie np. w innym mieście. Wobec takiej sytuacji kwitł czarny rynek. Na targu, choć dozwolona była tylko sprzedaż płodów rolnych, można było kupić deficytowe towary – pachnące mydełko z RFN, szynkę konserwową w puszce, brzoskwinie w zalewie, itp. 16) O tym, jak w czasach PRL-u wyglądały zakupy, współczesna młodzież może żartować i niedowierzać. Szczęściem był przypadkowy zakup papieru toaletowego. Ponieważ jedna osoba mogła kupić nie więcej niż 10 rolek, po godzinie (lub dłużej) spędzonej w długiej kolejce, nie było osoby, która chciała kupić mniej niż 10. Na długi sznurek sprzedawca zakładał 10 rolek, a na końcu sznurek zawiązywał. Powstawał wieniec, z którym dumnie szło się do domu. Po drodze co chwilę ktoś pytał, w którym sklepie to sprzedają i od razu tam biegł. 17) Aby rano kupić meble, pralkę lub lodówkę (były to towary deficytowe), kolejka przed sklepem ustawiała się wieczorem dnia poprzedniego. Tworzono specjalne komitety kolejkowe i wpisywano się na listę, aby nikt spoza komitetu nie wepchał się poza kolejnością, gdy otworzą sklep. Mimo całej nocy oczekiwania przed sklepem, nie było wiadomo jaki towar będzie sprzedawany. Chętny na zakup lodówki kupował pralkę. Zamiast stołu z krzesłami – meblościankę. Należy dodać, że tak „wystany” towar można było zaraz po wyjściu ze sklepu sprzedać po dwu-trzykrotnie wyższej cenie, bo przed sklepem stali chętni na zakup w tej właśnie cenie. Aparaty telefoniczne też wyglądały inaczej niż obecnie. PRL ciekawostki PRL, dolary i PRL-owskie dolary 18) Ewenementem w PRL-u były luksusowe sklepy Pewexu, gdzie towary sprowadzane z Zachodu oraz niektóre poszukiwane towary produkowane w Polsce, można było kupić za amerykańskie dolary. Lub za ich odpowiedniki z Polski – bony towarowe czyli rodzaj banknotów o wartości minimalnie mniejszej niż dolary. Należy dodać, że cena dolara była wtedy bardzo wysoka, więc na zakupy w sklepach Pewexu było stać tylko najbogatszych. Obiekt pożądania dzieci z PRL-u. Balonowa guma Donald była tylko w Pewexie 19) Szczytem marzeń były wtedy spodnie dżinsy z Pewexu (służyły właścicielowi przez wiele lat i budziły zazdrość rówieśników). Młodsi w Pewexach kupowali gumy do żucia Donald, w których były malutkie, kilkuobrazkowe komiksy (historyjki obrazkowe) z bohaterami kreskówek Disneya. 20) Po jakimś czasie powstały w Polsce kantory, w których można było oficjalnie wymienić złotówki na dolary oraz niektóre inne waluty, np. niemieckie marki. Ale i tak istniała „instytucja” konika, zwanego też cinkciarzem. Cinkciarze byli prywatnymi handlarzami walut, działającymi w tzw. szarej strefie. Często stali przed kantorami i też wymieniali waluty, po minimalnie lepszym kursie. Niektórzy byli nieuczciwi i chętni wymiany waluty po okazyjnym kursie, tracili dużo pieniędzy. Polski dolar czyli bon towarowy. Ten miał wartość 0,20 dolara Kolejne ciekawostki o PRL-u 21) W trudnym i szarym życiu w PRL-u pomagał śmiech. Opowiadano polityczne dowcipy (wtedy używano określenia: kawały) o Gierku i innych przywódcach partii, o braku towarów w sklepach, o milicjantach, o radzieckiej władzy. W stanie wojennym krążyły dowcipy o Jaruzelskim, ZOMOwcach i WRON (Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego). Dowcipy polityczne można było opowiadać tylko wśród dobrych znajomych, gdyż zdarzało się, że za ich opowiadanie karano. Można było stracić pracę, a niektórzy trafiali do więzień. Co ciekawe, podobnej treści dowcipy opowiadano też w innych krajach tzw. bloku wschodniego czyli krajach socjalistycznych w Europie wschodniej. Zmieniały się nazwiska bohaterów – Jaruzelski z polskiego dowcipu w dowcipie z NRD był Honeckerem. 22) Powiewem współczesności w PRL-u były początki polskiej telewizji. TVP zaczęła nadawać od lat 50-ych i początkowo mało kto miał telewizor. Szczęśliwi posiadacze zapraszali do swojego mieszkania sąsiadów, na telewizyjne seanse. W 1970 r. zaczął nadawać drugi kanał telewizyjny – TVP2. Choć telewizja w czasach PRL-u była nośnikiem propagandy, powstawało wiele interesujących programów o charakterze kulturalnym. Poza tym do dziś wielu wspomina takie seriale, jak „Bonanza” (western) czy brazylijską „Niewolnicę Isaurę”. Dzieci codziennie o godzinie 19 zasiadały do Dobranocki (emitowano kolejne odcinki różnych kreskówek, Bolka i Lolka). Przy okazji świąt telewizja puszczała amerykańskie kreskówki z Kaczorem Donaldem. To wyjątkowe wydarzenie chętnie oglądały całe rodziny. Obecnie każdy na w swoim telewizorze mnóstwo kanałów do wyboru. W PRL-u, jak już wiemy, był jeden, a potem dwa. Dlatego, jak telewizja emitowała coś szczególnie interesującego, nazajutrz wszyscy to komentowali. Typowe butelki z PRL-u. W środku syfon, w którym była woda gazowana. PRL ciekawostki 23) PRL, to wiele imitacji towarów znanych z Zachodu, o których można było pomarzyć. Zanim to sklepów trafiła Coca-Cola, Polacy pili tańszą, podobną w smaku polską Polo-Coctę. W sklepach były tylko dwa rodzaje białego sera: tłusty i chudy, było kilka rodzajów sera żółtego, piwo było rarytasem, a wina były często bardzo kiepskiej jakości, więc były nazywane sikaczami lub jabolami (piwa z jabłek). 25) Okres PRL-u, to największe sukcesy polskiej piłki nożnej. Gdy grała polska reprezentacja, szczególnie podczas mundiali, wyludniały się ulice polskich miast. Mnóstwo osób kibicowało biało-czerwonym przed telewizorami. 25) Najsłynniejszy, obecnie kultowy samochód PRL-u, to maluch czyli Fiat 126p (o którym krążyło dużo dowcipów). Także Syrena, Warszawa (te dwa montowano w PRL najwcześniej), Polonez, Nysa, Żuk, Tarpan oraz Fiat 125p. W 2000 roku z taśmy zakładu produkcyjnego zjechał ostatni maluch. PRL ciekawostki: (c) (c) zrobiliśmy w Muzeum PRL-u w Rudzie Ślaskiej (5) i Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku (1) Zobacz też:> Ciekawostki o strajkach> Historia telewizji> Ciekawostki historyczne | Tags: Edward Gierek, socjalizm, PRL, Pewex, PZPR, PRL ciekawostki, fiat 126p, PRL jak wyglądało życie, dowcipy w PRL-u, ciekawostki o PRL, sklepy Pewex, życie w PRL, Polska w PRL, przodownicy pracy, blok wschodni, PRL jak było, cinkciarze, dowcipy polityczne PRL, kartki ma mięso, PRL co to, Polska socjalistyczna, PRL w Polsce, PRL wspomnienia, PRL telewizja, PRL ubiór, PRL ubrania, PRL informacje, PRL propaganda, PRL auta, PRL alkohol, PRL słodycze, PRL guma do żucia, PRL samochody, PRL historia, PRL historia prawdziwa, PRL kolejki, PRL zakupy, PRL lata, Polska Rzeczpospolita Ludowa, PRL co to znaczy, PRL od kiedy do kiedy Któż z nas nie pamięta pierwszej pary jeansów zakupionej za bony w Pewexie i emocji, które towarzyszyły transakcjom u tzw. cinkciarzy? Sklep, który wabił nas zapachem drogich perfum, kolorowymi reklamami i towarem znanym jedynie z zagranicznych filmów był w czasach PRL-u synonimem luksusu. Podobnie jak jego pracownice, które miały dostęp do najlepszych produktów i podejrzewano, że pensje dostają w walucie. Jest ślub – będzie wódka Pierwszy punkt konsygnacyjny Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego powstał w 1972 roku w Raciborzu przy Rynku 10. Ze względu na niewielki lokal, który zajmował, mówiło się często, że to kiosk Pewexu. Kiedy w 1978 roku trafiła do niego Renata Wawersig, miała już spore doświadczenie w handlu pracując w drogerii, a później przez 20 lat w Veritasie. – Podlegaliśmy pod Przedsiębiorstwo Turystyki i Wypoczynku w Opolu oddział Racibórz, którego biura znajdowały się po drugiej stronie rynku, nad dzisiejszą lodziarnią, a naszym kierownikiem był Józef Kastelik. Sklep był rzeczywiście niewielki, ale za to utarg ogromny. W ciągu tygodnia potrafiliśmy sprzedać 450 skrzynek polskiej wódki, którą przywoziliśmy z Bielska-Białej. Choć otwieraliśmy o to kolejka ustawiała się już od rano – wspomina pani Renata i tłumaczy, że jeżeli klient przyniósł zaświadczenie z Urzędu Miasta, że będzie się żenić, mógł kupić nawet 50 butelek wódki. Inaczej zakupy były ograniczane, co miało ukrócić nielegalny handel alkoholem. W sklepie, oprócz Renaty Wawersig pracowała też Anna Kastelik oraz Teresa Zembata, która była kasjerką. Obie ekspedientki musiały więc obsługiwać klientów, jeździć po towar i przygotowywać codzienne raporty ze sprzedaży. Rozładowanie 450 skrzynek z wódką albo 500 paczek kawy było dla pań zawsze sporym wyzwaniem. Do tego dochodził stres związany z odpowiedzialnością materialną. – Pracowałam razem z Anią 13 lat i nigdy nie miałyśmy nawet grosika manka. Gdyby nam przeliczyli dolary na złotówki, to w razie jakiejkolwiek niezgodności, nigdy byśmy się nie wypłaciły – tłumaczy pani Wawersig. Klienci spoglądali jednak na ekspedientki Pewexu zazdrosnym okiem, bo przez cały dzień obracały się w luksusach, o jakich przeciętny Polak mógł tylko pomarzyć. – Mieliśmy francuskie koniaki, niemiecką bieliznę, amerykańskie jeansy, angielskie szetlandy i wspaniałe kosmetyki. Ale żeby dostać dobry towar, trzeba było wyjeżdżać do hurtowni Pewexu w Zabrzu albo Będzinie o rano, bo tam przyjeżdżały samochody z całego Śląska i każdy chciał być pierwszy. Mieliśmy też drugi punkt Pewexu, który otwarty został na zamku przy przejściu granicznym w Chałupkach – wyjaśnia pani Renata, która po likwidacji placówki, jeszcze przez sześć miesięcy pracowała w Pewexie przy ul. Opawskiej. Ślimaki wchodzą bez popicia Wkrótce po otwarciu Pewexu przy rynku, w 1972 roku powstała druga placówka przy ul. Długiej (naprzeciwko byłej „Desy”), która podlegała WSS Społem. Jego kierowniczką była Teresa Czyżewska, oprócz niej pracowały tam Barbara Wieder, Anna Pietras, Katarzyna Rybak, Krystyna Kalisz oraz dwoje kasjerów: Bogdan Urgacz i pani Wiesława. – Walutą obowiązującą w naszych sklepach były dolary, marki oraz bony towarowe. Otrzymywały je osoby, które dostawały przekazy pieniężne z Europy Zachodniej albo USA. Najczęściej to były renty i emerytury – tłumaczy Anna Pietras. Wśród deficytowych towarów z Polski największym powodzeniem cieszył się alkohol. – Najlepiej schodziła wódka Żytnia, Żubrówka, Krupnik, Gold Waser i Advokat. Zagraniczne alkohole kupowali głównie obcokrajowcy na prezenty. Pamiętam, że jeden dolar kosztował w tamtych latach 72 złote i można było za niego dostać butelkę wódki – wspomina pani Ania. I choć było to nielegalne, tak jak inni, kupowała u koników walutę, a za nią różne luksusowe towary, np. cytrusy, czekoladowe mikołajki czy szynkę w puszce. – System był taki, że jedna koleżanka stała na czatach, a druga szła do cinkciarza wymienić walutę. Oni zawsze stali przed sklepem, albo kręcili się w pobliżu – wyjaśnia pani Pietras. Absolutną jak na tamte czasy nowością były dostępne tylko w Pewexach peruki. – Zakładało się je do pracy, a po powrocie do domu kładło na wazon, żeby na następny dzień równie dobrze wyglądały. Moja miała krótkie, kasztanowe włosy i była jedną z niewielu rzeczy, które zostały uwiecznione na zdjęciach – wspomina pani Pietras i dodaje, że to właśnie w Pewexie przy ul. Długiej pierwszy raz w życiu miała okazję spróbować ślimaków. – Jedna maleńka puszka kosztowała wtedy 45 centów, a my się nią podziliłyśmy we cztery, bo każda z nas chciała sama sprawdzić czym się ci Francuzi tak zachwycają – dodaje. Większość pracownic Pewexów mówiło biegle po niemiecku. – Dla tych, które nie znały języka, organizowano bezpłatny kurs w Katowicach. Po jego ukończeniu dziewczyny dostawały trochę wyższą pensję – wyjaśnia Anna Pietras. W grudniu 1973 roku, zaledwie po roku jego funkcjonowania, sklep z ul. Długiej przeniesiono na parter nowo wybudowanego bloku przy ul. Ogrodowej (w miejsce gdzie dziś znajduje się apteka). Ze starego personelu trafiła tu też Anna Pietras, która w nowym miejscu pracowała jeszcze dwa lata, Katarzyna Rybak, ale już w roli kasjerki, Krystyna Kalisz i Barbara Wieder. Placówką kierował Stanisław Kukulski. W 1981 roku przy ul. Długiej, ale po jej nieparzystej stronie, powstał następny Pewex, który również podlegał Społem. Jego kierowniczką była Danuta Kasztan. – Sklep nie był zbyt duży. Mieliśmy tylko dwa stoiska: spożywcze i odzieżowe. Na tym pierwszym największą popularnością cieszył się oczywiście alkohol, ze sprzedażą którego nie musieliśmy czekać do bo sklep otwieraliśmy o Nowością było piwo w puszkach, których się nigdy nie wyrzucało, hiszpański poncz Jerezano, kupowany najczęściej na święta, duńska Kijafa i papierosy, które w innych sklepach były na kartki. Pamiętam Lordy, Dunhile, Gitanes i Marlboro setki, które kupowałam po 70 centów – wspomina Danuta Kasztan. Sklep przy ul. Długiej powstał tuż po jej przebudowie, w nowoczesnym ciągu, gdzie znajdowały się najbardziej prestiżowe placówki w naszym mieście: BWA, Dom Mody Elegancja czy Desa. Nic więc dziwnego, że założono w nim alarm. – Na szybach, gdzie było logo sklepu, znajdowały się czujniki alarmu, ale więcej z nim było problemów niż pożytku, bo ciągle się włączał – wyjaśnia pani Danuta i dodaje, że w ciągu dziesięciu lat istnienia Pewexu przy ul. Długiej, nie było żadnego włamania. – Kierownictwo doceniało naszą pracę organizując nam szkolenia, prezentacje nowych produktów i spotkania integracyjne. Pamiętam jedno z nich, które odbywało się w Hotelu „Warszawa”. Najpierw były występy Manna i Materny, a potem wystawny obiad z alkoholem. Szefowie większych sklepów mieli też możliwość wyjazdów zagranicznych – tłumaczy pani Kasztan, która w czasach kryzysu mogła liczyć na inne koleżanki z Długiej. – Naprzeciwko naszego Pewexu był sklep mięsny, a dalej ze szkłem. Myśmy sobie wzajemnie pomagały odkładając jakieś towary, bo jak się pracowało w handlu do wieczora, to czasu na zakupy zawsze brakowało. W kryzysie mogłyśmy na siebie zawsze liczyć – podsumowuje była kierowniczka Pewexu, który przetrwał do 1991 roku. 20 lat luksusu Pewex przy ul. Ogrodowej utrzymał się dwadzieścia lat, dlatego wielu raciborzanom właśnie to miejsce kojarzy się nieodłącznie z luksusowymi towarami za waluty. Nowy, większy lokal, który miał 200 mkw., pozwolił na rozszerzenie asortymentu. – Oprócz artykułów spożywczych, papierosów i alkoholu, mieliśmy materiały, kosmetyki, zabawki, ubrania oraz sprzęt AGD i RTV – tłumaczy Krystyna Kalisz i dodaje, że jak na warunki PRL-u, ekspedientki pracujące w Pewexie bardzo dobrze zarabiały. – Miałyśmy spore premie i częste wyjazdy do Katowic na pokazy nowych produktów. Przedstawiciele Jacobsa, Bourgois, Maxa Factora czy Yardleya prezentowali nam swoje nowości, a potem zabierali na uroczysty obiad. W sklepie otaczały nas piękne rzeczy, które mogłyśmy do woli przymierzać i nieraz zdarzyło nam się zaszaleć. Kiedyś kupiłam wystrzałową sukienkę za 29 dolarów, ale mój mąż nigdy nie dowiedział się ile kosztowała – wspomina ze śmiechem pani Krystyna, a Anna Pietras dodaje, że jej koleżanka z działu metrażu, Lena Pancek, w jeden dzień kupowała materiał, a w drugi przychodziła w uszytej z niego kurtce. Od 1976 roku sklep podlegał pod oddział Pewexu Katowice. W ciągu 20 lat istnienia placówki przewinęło się przez nią sporo ekspedientek. Pracowały tu: Anna Pietras, Anna Kastelik (przeszła z Pewexu przy Rynku), Krystyna Kalisz, Róża Jeż, Lena Piechaczek (potem Pancek), Lidia Cyranek, Marianna Kilowska, Eugenia Szyra, Bożena Dąbrowska, Krystyna Mikołajec, Maria Przeklasa, Sabina Sadło, Sylwia Mizioch, Rozalia Sklorz (od 1981 roku jako zastępca Stanisława Kukulskiego), Stanisława Kwiecień, Halina Adamczyk, Maria Cembruch, Lidia Dapa i Ewa Zając. Oprócz pracownic Pewexu, były też zatrudniane przez bank kasjerki: Jadwiga Zakrzewska i Stanisława (znana jako Katarzyna) Rybak, Jolanta Kulig (Sawicka), Lidia Miech i Iwona Rębisz. – Do pracy w sklepie przy Ogrodowej trafiłam w 1973 roku, zaraz po szkole handlowej. Wszyscy mi zazdrościli, bo myśleli, że pensję będę dostawać w dewizach – mówi ze śmiechem Rozalia Sklorz. Na stoisku z materiałami królowały modne wtedy grempliny, dzianiny, indyjskie jedwabie i sztuczne lisy. W późniejszych latach robiło się często w Pewexie przerzuty towarów niezbywalnych, które można było kupić za złotówki w sklepach Społem. Ubrania, które ze względu na kolor, albo cenę nie znajdowały nabywców, otrzymywał „Junior” przy ul. Opawskiej, a tkaniny sklep tekstylny przy placu Wolności. Częstymi klientkami Pewexów były wdowy, które straciły na wojnie mężów i dostawały z Niemiec odszkodowania. – Przychodziły do kasy z przekazem i wybierały u nas talony, za które kupowały najczęściej Buerlecithin, Biovital, Amol i różnego typu herbatki ziołowe, które nie były wtedy dostępne w naszych aptekach – tłumaczy pani Rozalia. Największe gabarytowo produkty, czyli pralki, lodówki czy czeskie skutery Jawa trzymano w magazynach Społem pod „Willanową” na Płoni. Trafiały tam też dywany, produkowane w Kietrzu, Łodzi i Kowarach, przechowywane również w piwnicach sklepu spożywczego przy Odrzańskiej. Zakupy za złotówki Ponieważ placówka przy ul. Ogrodowej nie mogła już pomieścić rozrastającego się stoiska AGD i RTV, w 1990 roku Pewex powiększył swoje zasoby o duży, piętrowy sklep przy ul. Opawskiej (dziś stoi w tym miejscu Galeria „Srebrna”). W tym samym roku Stanisława Kukulskiego, który odszedł na emeryturę zastąpiła Krystyna Kalisz. – Cała przemysłówka została przeniesiona na Opawską, gdzie zajęliśmy pierwsze piętro, a na parterze zrobiono samoobsługowy sklep z artykułami spożywczymi, którym kierowała Jadwiga Siwiec i Gienia Zielińska. Kierownikiem całego Pewexu był Józef Rybicki, były prezes Spółdzielni Mieszkaniowej „Nowoczesna” – wspomina Rozalia Sklorz, kierownik piętra (jej zastepcą była Lidia Cyranek). Ogromny budynek Pewexu robił wrażenie nie tylko na raciborzanach, ale i przyjezdnych, którzy zachwycali się mnogością i różnorodnością stoisk oraz pięknymi dekoracjami. – Na górze po jednej stronie mieliśmy zabawki, gdzie pracowała Elżbieta Biała i Karina Wojtaszek, stoisko z tekstyliami i odzieżą, które prowadziły Sylwia Mizioch, Sabina Sadło i Elżbieta Wołoszyn. Na samym środku znajdowała się wyspa z kosmetykami, gdzie były Eugenia Szyra i Karina Raciborska, a po przeciwległej stronie AGD, na którym pracowała Ewa Marszałek i Beata Chodorowska, RTV, które prowadził Krzysztof Smajdor, Danuta Fros i Karina Adamicka i stoisko motoryzacyjne, które obsługiwali Artur Kos i Sabina Popławska. Nowością były uczennice, które miały praktyki na parterze – wyjaśnia pani Sklorz. Hitem lat 90. były walkmany, matchboxy i lalki Barbie, do których w Pewexie można było dokupić zestawy ubrań, mebli czy nawet całe domy. Wktótce te towary zaczęły też trafiać do powstających jak grzyby po deszczu firm prywatnych, których asortyment, często sprowadzany z zagranicy, zalewał miasto. Pewex przy Rynku utrzymał się 19 lat. Zamknięto go w 1991 roku. Dwa lata dłużej funkcjonował sklep przy ul. Ogrodowej, który zlikwidowano w 1993 roku, a ten przy Opawskiej dotrwał do 1997 roku. – W lipcu była powódź, a my dostałyśmy wypowiedzenia. Nie było to dla nikogo zaskoczeniem, bo od dawna nie sprowadzano już towaru a ten, który został, przerzucano na inne sklepy. Już od kilku lat można było u nas robić zakupy za złotówki, a wokół otwierało się mnóstwo innych sklepów z takim samym asortymentem. Nie byliśmy już ani jedyni, ani wyjątkowi – podsumowuje Rozalia Sklorz i dodaje, że pracownice Pewexu spotykają się do tej pory i wspominają czasy, kiedy Pewexy były symbolem luksusu, a one miały okazję trochę tego luksusu posmakować. Katarzyna Gruchot Lata 70-te PRL-u to okres towarów na kartki, braków w sklepach i tandetnego, zawodnego sprzętu RTV i AGD. Przedmiotem pożądania były towary w Pewexie dostępne za waluty wymienialne. Ceny w Pewexie, mimo że niskie, przekraczały możliwości przeciętnych ludzi. Mimo to Polacy starali się uzbierać na waluty u cinkciarza i kupić modne ubrania, zabawki zachodnich firm, niedostępne gdzie indziej dezodoranty, czy niezawodny sprzęt RTV zachodnich marek. Dowiedz się, jakie towary oferowały sklepy Pewexu w czasach PRL. Jeśli szukasz więcej informacji i ciekawostek historycznych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o PRL. Czym był Pewex w PRL i kto mógł kupić towary z Pewexu Władze ludowe w PRL starały się skupować od obywateli waluty wymienialne, których posiadanie było do 1956 roku nielegalne. Początkowo istniały sklepy walutowe banku PeKaO, w których można było kupić trudno dostępne towary. Pewex, czyli Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego, powstało w 1972 roku z przekształcenia tych sklepów. Cennik w Pewexie ustalano na bazie dolara amerykańskiego, lecz płacić można było wszystkimi walutami oraz bonami walutowymi PeKaO. Jak na kieszeń zwykłego Polaka ceny w Pewexie były dość wysokie. Pewexy działały na zasadzie sklepów duty free, dlatego też ceny w Pewexie były bardzo niskie w porównaniu do cen towarów w krajach zachodnich. Jednak ówczesny przelicznik walut sprawiał, że dla zwykłego Polaka zakupy w Pewexie były prawie niedostępne. Przeciętni ludzie nie byli w stanie zaopatrywać się w Pewexie, a jeśli już to okazjonalne, jeśli dana rzecz była naprawdę niezbędna. Jedynym sposobem pozyskania walut na produkty z Pewexu, był nielegalny zakup walut u cinkciarza lub kogoś znajomego, kto je miał. Cinkciarze z reguły stali pod sklepami Pewexu. Posiadali oni waluty najczęściej od dewizowych turystów, którym bardziej opłacało się wymienić waluty na złotówki u cinkciarza niż w banku. Mimo wysokiego przelicznika oraz niebezpieczeństwa nielegalnej transakcji Polacy próbowali zaopatrzyć się w waluty, na przykład wyjeżdżając do innych demoludów, gdzie przelicznik był bardziej przystępny. Władze ludowe patrzyły przez palce na te transakcje, zaś niebezpieczeństwo polegało na tym, że osoba niedoświadczona mogła zostać oszukana, okradziona, a nawet pobita, jeśli trafiła na oszusta. Towary z Pewexu - najbardziej pożądane produkty w PRL Jakie produkty z Pewexu były obiektem marzeń przeciętnych Polaków Pewex oferował przede wszystkim towary zachodniej produkcji, lecz także polskie towary eksportowe. Jakie produkty można było kupić w Pewexie: artykuły żywnościowe, alkohol i papierosy, ubrania, tkaniny i włóczki, kosmetyki i środki higieniczne, zabawki, artykuły RTV i AGD oraz mikrokomputery, samochody i akcesoria, sprzęt sportowy, materiały budowlane i narzędzia. Zakupy w Pewexie były marzeniem dla każdego. Dreszcz emocji czuło się nawet, odwiedzając sklep, aby tylko popatrzeć na zagraniczne kosmetyki, ubrania, czy zabawki. W PRL fascynacja krajami zachodnimi i ich produktami była ogromna. Uchodziły one za szczyt marzeń i ideał doskonałości, szczególnie że jakość towarów produkcji polskiej i demoludów pozostawiała wiele do życzenia. Zaś w okresie znacznych braków zaopatrzenia, Pewex był jedynym sklepem, gdzie zawsze można było dostać niezbędne towary, jak np. papier toaletowy. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł o 10 osobach, które kształtowały opinie Polaków w czasach PRL. Produkty spożywcze w Pewexie Jednym z najczęściej kupowanych towarów w Pewexie były wódki. Najpopularniejsze były Gold Waser, Advokat, whisky Johnnie Walker, francuski szampan czy też hiszpański poncz Jerezano, zaś w czasach alkoholu na kartki także polskie wódki jak Żubrówka czy Żytnia. W Pewexach dostępne było także piwo w puszkach, które teraz stoi w każdym sklepie, a wtedy było niespotykanym rarytasem. Co ciekawe w Pewexie nie obowiązywała sprzedaż alkoholu po 13. Deficytowym towarem na kartki były papierosy, zaś w Pewexach za waluty dostępne były takie marki jak: Marlboro, Dunhill, Lord. W czasach, gdy po wędlinę stało się w długich kolejkach i nie dla każdego wystarczyło, w Pewexie dostępny był polski produkt eksportowy - szynka konserwowa w puszce. Zdarzało się, że w przeciętnych rodzinach szynka ta pojawiała się na święta i smakowała wspaniale. Starsi ludzie kupowali w Pewexach produkty zdrowotne, jak Buerlecithin, Biovital, czy Amol, których nie było w zwykłych aptekach. Dla dzieci szczytem atrakcji była Coca Cola w puszkach oraz gumy McDonald z kolorową historyjką w opakowaniu. Na półkach Pewexów leżały najróżniejsze słodycze, czekolady, kawa, jak również owoce cytrusowe i banany. Ubrania i kosmetyki z Pewexu O ciuchach z Pewexu młody człowiek z PRL mógł sobie tylko pomarzyć. Dla ówczesnych nastolatków szczytem marzeń były spodnie jeansowe, Levisy, Wranglery, Rifle, czy Montany. Oryginalne można było kupić tylko w Pewexie, zaś podróbki na bazarze, choć tu i tu cena przekraczała budżet rodziców. W Pewexach królowały także tkaniny jak grempliny, jedwabie, sztuczne futerka. Wtedy prawie każda kobieta umiała szyć, a własnoręcznie uszyty ciuch wychodził taniej. Szczytem marzeń była wełna moherowa oraz sweterki szetlandy. Każda dziewczyna marzyła o tym, aby zrobić sobie na drutach puchaty sweterek z moheru, lub choćby czapkę. Co ciekawe w Pewexie można było kupić, niedostępne w innych sklepach, peruki. Pewexy nie były sklepami samoobsługowymi. Towary z Pewexu podawał sprzedawca, zaś ubrania były ładnie poukładane na półkach sklepowych lub leżały pod oszkloną ladą. Atrakcyjnym asortymentem Pewexu były kosmetyki i dezodoranty. Szczególną popularnością cieszyły się kosmetyki Chanel i Max Factor. W zwykłych sklepach dezodoranty właściwie nie istniały, zaś w Pewexie oferowano pachnące dezodoranty w sprayu wiodących firm zachodnich. Produkty z Pewexu - zabawki i rozrywka Dla dzieci szczytem marzeń były klocki Lego, samochodziki Matchbox czy lalki Barbie - dostępne tylko w Pewexie. Natomiast dla młodzieży i dorosłych marzeniem był sprzęt elektroniczny i grający. Była to epoka magnetofonów i walkmenów na kasety. Telewizory kolorowe dopiero wchodziły na rynek. Sprzęt polskiej produkcji należało upolować w sklepie, stojąc w długich kolejkach lub biegając od sklepu do sklepu o 11 rano. Ówczesny sprzęt był tak zawodny, że każdy drżał czy się za chwilę nie zepsuje. Z naprawą też nie było łatwo, gdyż terminy naprawy były długie i częso po miesiącu oczekiwania otrzymywało się z powrotem nienaprawiony sprzęt, bo “nie ma części”. Dobrej jakości sprzęt zagraniczny, który się nie psuł, można było kupić tylko w Pewexie. Królowały takie marki jak Panasonic czy Sharp. Pewex był też jedynym źródłem nowoczesnego sprzętu jak magnetowidy czy mikrokomputery. Cennik sprzętu RTV przekraczał możliwości przeciętnego Polaka. Aby kupić TV lub magnetowid w Pewexie należało zbierać wiele miesięcy czy lat. Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny? Dla 98,2% czytelników artykuł okazał się być pomocny

szynka w puszce prl